5/10/2019 03:07:00 PM

FAJERWERKI SĄ GŁUPIE

„Mózg ludzki lubi krótkotrwały, nagły rozwój sytuacji. Przesadnie reagujemy na momenty kulminacyjne i punkty krytyczne, na nagłe zmiany i głośne newsy, natomiast prawie nie zauważamy systematycznego rozwoju”¹.

To tylko jeden z wielu wartych zacytowania fragmentów Sztuki dobrego życia Rolfa Dobellego, o której zamierzam niebawem napisać. To także kwintesencja tego, co zauważam nieraz i u siebie, i  innych: przywiązanie do zrywów, do działania raz na jakiś czas, za to intensywnie, wręcz wykańczająco, i powracanie ponownie do stanu stagnacji, by po iluś dniach, tygodniach czy miesiącach nagle znów przez kilka godzin lub dni podjąć gorączkową akcję. I znów cisza, bezruch, brak postępów; i znów gwałtowne, histeryczne zachłyśnięcie się tym „ja robię!”; i znów bezruch, i znów atak. I znów, i znów.

Tak przez wiele lat wyglądało moje pisanie (czegokolwiek): dni, tygodnie lub miesiące bez jednego słowa, potem dzień, tydzień lub miesiąc zawziętego stukania w klawiaturę, potem znów długi „blok pisarski”. Blok pisarski to zresztą osobny temat, ale tu warto o nim wspomnieć w kontekście wszelkiego rodzaju bloków / blokad: nierzadko takie zablokowanie w robieniu czegoś bierze się właśnie z mniej lub bardziej podświadomego przekonania, że podjęcie działania wymaga od razu efektów rodem z tego wielkiego okresu zrywu. Post napisany w jeden dzień, artykuł w trzy dni, pół książki w tydzień – tak, to brzmi świetnie, co z tego, że po tym dniu, trzech dniach lub tygodniu nastąpiło pół roku posuchy? 300 słów pisanych dziennie – phi, co to jest, ledwo się zauważy. Co z tego, że w ciągu tygodnia robi się z tego minimum 2 100 słów, a często i więcej, co z tego, że w miesiącu daje to przeciętnie 9 000 słów? Mój felieton na „Kobiecą Sprawę” liczy zwykle około tysiąca słów; w tym układzie w ciągu miesiąca mogłabym napisać 8–9 tekstów do Bazgrolnika albo 4 felietony i jeden nieduży artykuł. Nie zmienia to faktu, że 300 słów dziennie nie robi zbytniego wrażenia, a już na pewno nie zdumiewa tak, jak zdumiewa artykuł wyprodukowany w trzy dni. Nagły zryw jest widoczny niczym fajerwerki i tak jak one zachwyca, zwraca na siebie uwagę. Kto podczas podziwiania fajerwerków myśli: „Ale mieszkania od rana do nocy to one by mi nie oświetliły?”. Raczej nikt; i mało kto, patrząc na żarówkę pracującą codziennie w lampie, żyrandolu czy plafonie, myśli: „Rany, jak ona wytrwale i skutecznie daje mi światło w domu”. Żarówkę zauważamy dopiero wtedy, gdy zaczyna migać lub już padnie; jednak chyba nikt nie zamieniłby oświetlenia w sypialni, łazience czy gabinecie z banalnej żarówki na niebanalne fajerwerki, prawda?

To też wina trochę (albo nawet bardzo) naszej kultury i tego, co często odbieramy w procesie wychowania, a potem w codzienności szkolno-zawodowej: większym podziwem darzy się jednorazowe, spektakularne dokonania, nie zauważa się zaś (lub traktuje trochę per noga) regularne, choć mniej „łałowe”, działania. Też tak robiłam i też mi tak robiono. Sama sobie to robiłam (i nieraz nadal robię). Czasami stwierdzam, że zwyczajnie brakuje nam pięknego protestanckiego etosu pracy, za to jesteśmy wypchani po uszy romantyczną wiarą w wenę. Wena również ma u mnie obiecany osobny post na swój temat, więc poznęcam się nad nią przy innej okazji, na razie sygnalizuję, że mi podpadła na całej linii.

W każdym razie od pewnego czasu zaczynam być coraz bardziej świadoma tego „lobbowania fajerwerków”, coraz bardziej mi też ono przeszkadza.

Tak przecież, „fajerwerkowo”, było z moimi wcześniejszymi próbkami literackimi: trochę intensywnego pisania, długie przerwy. Tak bywało z moim pisaniem naukowym: coraz bliżej dedlajn, coraz bliżej dedlajn… o szlag, zostały dwa dni, spinam się i piszę! Tak się przydarzało temu (i wcześniejszemu) blogowi: trzy miesiące ciszy… napisałam post, i to w jeden dzień, super!... cztery miesiące ciszy. Z nauką języków. Ze sportem. Z różnymi innymi rzeczami (poza czytaniem, ale to się nie liczy – czytanie jest dla mnie jak powietrze, więc gdybym miała wybierać między czytaniem a powietrzem, wybrałabym czytanie, bo nie można żyć bez powietrza). Przeklęty fajerwerk ze mnie.

U niektórych bardziej i mniej znajomych osobach widzę podobną tendencję; a u tych, którzy najwyraźniej spełniają swoje marzenia, realizują cele i po prostu cieszą się życiem, widzę walkę z tym nawykiem i zastępowanie go czymś lepszym: regularną, rozłożoną na kawałki i pozwalającą widzieć ciągły progres pracą.

Wcale mnie to odchodzenie od fajerwerkowatości nie dziwi; działanie zrywowe, na raz i aż do utraty tchu, może sobie wyglądać efektownie, może nawet dawać niezłego adrenalinowego kopniaka, ale jest męczące i mało konstruktywne, właśnie przez te dziury czasowe pomiędzy jednym a drugim zrywem. Psycholodzy (źródło: kilka czy kilkanaście artykułów w „Charakterach”, trochę książek) stwierdzają, że na dalszą metę taka zrywowość bardziej męczy niż nakręca; po części przez o wiele większy wysiłek, jaki trzeba włożyć w zrealizowanie czegoś, to jasne, ale po części też, jak podejrzewam, z powodu kaca moralnego, który pojawia się przed i po. Myśl przed: „Kurde, czemu nie zabrałam się do tego wcześniej, miałabym już z głowy albo tylko bym wykańczała? Czemu to sobie robię, że tak siedzę po nocy?”. Myśl po: „Żebym tylko następnym razem znowu nie zostawiała wszystkiego na ostatnią chwilę… Pewnie znowu zostawię i będzie powtórka… Nie, nie zostawię, ale to nowe zadanie może poczekać, najpierw sobie chwilę pokrastynuję, tak do trzech dni przed nowym dedlajnem”.

Mieszanina wyrzutów sumienia, wściekłości na siebie, sprawionego sobie zawodu i niesmacznego déjà vu, pojawiająca się wraz z paroma taktami Britney Spears Oops, I did it again – kto choć raz tego nie doświadczył, ten nie ma pojęcia, jak wygląda fajerwerkowy kac moralny. Boli. Oj, boli.

Regularność, systematyczność i rozplanowane działanie krok po kroku to wciąż ideał, który chciałabym w końcu dopaść i usidlić. Na razie bliżej mi do „wierzących niepraktykujących”: jestem jak najbardziej za systematycznością etc., tylko niestety w praktyce nierzadko się ze sobą mijamy. Ale z roku na rok, z miesiąca na miesiąc jest coraz lepiej. Bullet Journal, aplikacja Asana, planowanie roku, miesiąca, tygodnia i dnia, cztery ćwiartki Coveya – wszystko to naprawdę pomaga. Najbardziej jednak pomogło mi zrzucenie z piedestału idei weny, idealnego momentu i założenia, że fajerwerkowe działania są lepsze tylko przez to, że w krótkiej chwili są bardziej efektowne. Efektowne i efektywne to nie bez powodu dwa różne słowa, choć wyglądają tak podobnie. Światło dawane przez fajerwerki tak właśnie różni się od światła żarówki: może i jest efektowne, za to obok efektywności nawet nie leżało.

Więc pal diabli fajerwerki. Są śliczne, ale zaledwie przez kilka minut i tylko na nocnym niebie. Wolę jedną porządną żarówkę, która codziennie da mi potrzebne światło.

PRZYPISY

¹ Rolf Dobelli, Sztuka dobrego życia. 52 zaskakujące drogi do szczęścia, przeł. Jadwiga Kurkiewicz-Laskowska, Kielce 2018, s. 83.

fot. Pixabay